གཞི་གྲུབ་
Established Bases
གཞི་གྲུབ་དང་དེ་དང་དོན་གཅིག་པའི་ཆོས།
|
མཚོན་བྱ། definiendum |
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི། definition illustration |
|---|---|
|
གཞི་གྲུབ། established base |
ཚད་མས་གྲུབ་པ། that which is established by valid cognition བུམ་པ། pot འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ནམ་མཁའ། uncompounded space ཀ་བུམ་གཉིས། the two, pillar and pot |
|
ཤེས་བྱ། object of knowledge |
བློའི་ཡུལ་དུ་རུང་བ། that which is suitable to serve as an object of awareness |
|
ཆོས། phenomenon |
རང་གི་ངོ་བོ་འཛིན་པ། that which holds its own entity |
|
གཞལ་བྱ། object of comprehension |
ཚད་མས་རྟོགས་པར་བྱ་བ། object realized by valid cognition |
|
ཡུལ། object of comprehension |
བློས་རིག་པར་བྱ་བ། object realized by an awareness |
|
རྣམ་མཁྱེན་གྱི་གཞལ་བྱ། object of comprehension of an omniscient consciousness |
རྣམ་མཁྱེན་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ། object realized by an omniscient consciousness |
|
སྐོག་གྱུར། hidden phenomenon |
རང་འཛིན་རྟོག་པས་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ། object realized in a hidden manner by the conceptual consciousness apprehending it |
རྟག་པ་དང་དེ་དང་དོན་གཅིག་པའི་ཆོས།
|
མཚོན་བྱ། definiendum |
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི། definition illustration |
|---|---|
|
རྟག་པ། permanent phenomenon |
ཆོས་དང་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་པའི་གཞི་མཐུན་པ། that which is a common locus of phenomenon and the non-momentary ཤེད་བྱ། object of knowledge རྟག་དངོས་གཉས། the two – permanent phenomenon and thing འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ནམ་མཁའ། uncompounded space |
|
སྤྱི་མཚན། generally characterized phenomenon |
སྒྲ་རྟོག་གིས་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི་རང་མཚན་དུ་མ་གྲུབ་པའི་ཆོས། a phenomenon that is merely imputed by terms or concepts and is not established as a specifically characterized phenomenon |
|
ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ། conventional truth |
དོན་དམ་པར་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཆོས། a phenomenon that is ultimately unable to perform a function |
|
དངོས་མེད་ཀྱི་ཆོས། phenomenon that is a non-thing |
དོན་བྱེད་ནུས་སྟོང་གི་ཆོས། a phenomenon that is empty of the capacity to perform a function |
|
འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས། uncompounded phenomenon |
སྐྱེ་དགག་གནས་གསུམ་མི་རུང་བའི་ཆོས། a phenomenon of which the three – production, cessation, and abiding – are not suitable |
|
མི་འཇིག་པའི་ཆོས། non-disintegrating phenomenon |
|
|
མ་བྱས་པའི་ཆོས། non-created phenomenon |
མ་སྐྱེས་པའི་ཆོས། non-produced phenomenon |
དངོས་པོ་དང་དེ་དང་དོན་གཅིག་པའི་ཆོས།
|
མཚོན་བྱ། definiendum |
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི། definition illustration |
|---|---|
|
དངོས་པོ། thing |
དོན་བྱད་ནུས་པ། that which is able to perform a function བུམ་པ། pot ཀ་བུམ་གཉིས། the two – pillar and pot |
|
མི་རྟག་པ། impermanent phenomenon |
སྐད་ཅིག་མ། momentary phenomenon |
|
བྱས་པ། impermanent phenomenon |
སྐྱེས་པ། produced phenomenon |
|
འདུས་བྱས། compounded phenomenon |
སྐྱེ་དགག་གནས་གསུམ་རུང་བ། that which of the three – production, cessation, and abiding – are suitable |
| or |
འཇིག་པ། disintegrating phenomenon |
|
རྒྱུ། cause |
སྐྱེད་བྱེད། producer |
| or |
ཕན་འདོགས་བྱེད། helper |
|
འབྲས་བུ། effect |
བསྐྱེད་བྱ། object produced |
| or |
ཕན་གདགས་བྱ། object helped |
|
རང་མཚན། specifically characterized phenomenon |
སྒྲ་རྟོག་གིས་བཏགས་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ཆོས། a phenomenon that is established by way of its own character without being merely imputed by terms or concepts |
| or |
སྒྲ་རྟོག་གིས་བཏགས་ཙམ་པར་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྡོད་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་གྲུབ་པ། that which is established from its own side of its own uncommon mode of subsistence without being merely imputed by terms or concepts |
|
དོན་དམ་བདེན་པ། ultimate truth |
དོན་དམ་པར་དོན་བྱེད་ནུས་པའི་ཆོས། a phenomenon that is ultimately able to perform a function |
|
མངོན་གྱུར། manifest phenomenon |
མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མས་དངོས་སུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ། an object explicitly realized by valid perception |
|
མཚོན་བྱ། definiendum |
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི། definition illustration |
|---|---|
|
བེམ་པོ། matter |
རྡུལ་དུ་གྲུབ་པ། that which is atomically established |
|
ཕྱིའི་བེམ་པོ། external matter |
སྐྱེས་བུའི་རྒྱུད་ཀྱིས་མ་བསྡུས་པའི་རྡུལ་དུ་གྲུབ་པ། that which is atomically established and is not included within the continuum of a person ཀ་བ་ pillar |
|
ནང་གི་བེམ་པོ། internal matter |
སྐྱེས་བུའི་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་རྡུལ་དུ་གྲུབ་པ། that which is atomically established and is included within the continuum of a person མིད་དབང། eye sense power ཟག་བཅས་ཉེར་ལན་གྱི་གཟུགས་ཕུང། contaminated form aggregate appropriated [through the force of actions and afflictive emotions] |
|
མིག་གི་དབང་པོ། eye sense power |
རང་འབྲས་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ནང་གི་གཟུགས་ཅན་དྭང་བ། a clear internal form that is the uncommon empowering condition of its own effect, an eye consciousness དམ་བཅའ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་དབྱིབས་ཟར་མའི་མེ་ཏོག་ལྟ་བུའི་ནང་གི་གཟུགས་ཅན་དྭང་བ། a shape in the continuum of the defender that is a clear internal form like a zar-ma flower |
|
རྣ་བའི་དབང་པོ། ear sense power |
རང་འབྲས་རྣ་བའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ནང་གི་གཟུགས་ཅན་དྭང་བ། a clear internal form that is the uncommon empowering condition of its own effect, an ear consciousness རིགས་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་དབྱིབས་གྲོ་ག་གཅུས་པ་བཅད་པ་ལྟ་བུའི་ནང་གི་གཟུགས་ཅན་དྭང་བ། a shape in the continuum of a challenger that is a clear internal form like a cut bundle of wheat |
|
སྣའི་དབང་པོ། nose sense power |
རང་འབྲས་སྣའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ནང་གི་གཟུགས་ཅན་དྭངས་བ། a clear internal form that is the uncommon empowering condition of its own effect, a nose consciousness དམ་བཅའ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་དབྱིབས་ཟངས་ཀྱི་མོ་ཁབ་ཉིས་བཤིབ་ལྟ་བུའི་ནང་གི་དཟུགས་ཅན་དྭངས་བ། a shape in the continuum of the defender that is a clear internal form like two fine copper needles side by side |
|
ལྕེའི་དབང་པོ། tongue sense power |
རང་འབྲས་ལྕེའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ནང་གི་གཟུགས་ཅན་དྭངས་བ། a clear internal form that is the uncommon empowering condition of its own effect, a tongue consciousness རིགས་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་དབྱིབས་ཟླ་གམ་བཅད་པ་ལྟ་བུའི་ནང་གི་དཟུགས་ཅན་དྭངས་བ། a shape in the continuum of the challenger that is a clear internal form like a half moon |
|
ལུས་ཀྱི་དབང་པོ། body sense power |
རང་འབྲས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་ནང་གི་གཟུགས་ཅན་དྭངས་བ། a clear internal form that is the uncommon empowering condition of its own effect, a body consciousness དམ་བཅའ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་དབྱིབས་བྱ་རེག་ན་འཇམ་གྱི་པགས་པ་ལྟ་བུའི་ནང་གི་གཟུགས་ཅན་དྭངས་བ། a shape in the continuum of the defender that is a clear internal form and which is like the skin of a bird [called] “soft when touched” |
|
ཤེས་པ། consciousness |
གསལ་ཞིང་རིག་པ།་ that which is clear and knowing མིག་ཤེས། eye consciousness |
|
བློ། awareness |
རིག་པ། a knower |
|
དབང་ཤེས། sense consciousness |
རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་རིག་པ། a knower that is produced in dependence on its own uncommon empowering condition, a physical sense power |
|
ཡིད་ཤེས། mental consciousness |
རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་རིག་པ། a knower that is produced in dependence on its own uncommon empowering condition, a physical sense power |
|
མིག་ཤེས། eye consciousness |
རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་མིག་དབང་དང་དམིགས་རྐྱེན་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་རིག་པ། a knower that is produced in dependence on its own uncommon empowering condition, the eye sense power, and an observed object condition, [visible] form |
|
རྣ་ཤེས། ear consciousness |
རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་རྣ་བའི་དབང་པོ་དང་དམིགས་རྐྱེན་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་རིག་པ། a knower that is produced in dependence on its own uncommon empowering condition, the nose sense power, and an observed object condition, an odor |
|
ལྕེ་ཤེས། tongue consciousness |
རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ལྕེའི་དབང་པོ་དང་དམིགས་རྐྱེན་རོ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་རིག་པ། a knower that is produced in dependence on its own uncommon empowering condition, the tongue sense power, and an observed object condition, a taste |
|
ལུས་ཤེས། body consciousness |
རག་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྒྱེན་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་དམིགས་རྐྱེན་རེག་བྱ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་རིག་པ a knower that is produced in dependence on its own uncommon empowering condition, the body sense power, and an observed-object-condition, a tangible object |
|
ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད། non-associated compositional factor |
བེམ་ཤེས་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ། a [functioning] thing that is neither matter nor consciousness |
| or |
གཟུགས་ཤེས་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ། a [functioning] thing that is neither form nor consciousness |
| or |
བེམ་ཤེས་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་འདུས་བྱས། a compounded phenomenon that is neither matter nor consciousness |
|
དངོས་པ། thing རྟ། horse བ་གླང། ox |
|
|
གང་ཟག person |
ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་གང་རུང་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་སྐྱེས་བུ། a being who is imputed in dependence on any of the five aggregates |
|
སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ། common being |
ཐེག་པ་གསུམ་གང་རུང་གི་འཕགས་ལམ་མ་ཐོབ་པའི་གང་ཟག a person who has not attained a Superior's path of any of the three vehicles |
|
གཅིག one |
སོ་སོ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས། phenomenon that is not diverse ཤེས་བྱ། object of knowledge ཀ་བ། pillar |
|
ཐ་དད། different |
སོ་སོ་བའི་ཆོས། phenomenon that are diverse རྟག་དངོས་གཉིས། ཤེས་བྱ་དང་ཡོད་པ་གཉིས། ཀ་བུམ་གཉིས། the two—permanent phenomenon and thing; the two—object of knowledge and existent; the two—pillar and pot གཞི་གྲུབ་དང་ཚད་མས་གྲུབ་པ་གཉིས་ the two—established base and that which is established by valid cognition |
|
ཡིན་པ་སྲིད་པའི་ཤེས་བྱ། object of knowledge of which being it is possible (Perdue, Debate, p. 327) |
ཁྱོད་ཀྱི་ཡིན་པ་ཡོད་པ་ཡང་ཡིན་བློའི་ཡུལ་དུ་བྱ་རུང་བ་ཡང་ཡིན་པའི་གཞི་མཐུན་པར་དམིགས་པ། that observed as a common locus that is (1) something of which being it exists and (2) also is suitable to be an object of an awareness ["observed" means “observed by a valid cognizer,” i.e. is an existent; “suitable to be an object of an awareness” is the definition of “object of knowledge”] བུམ་པ་ pot དངོས་པོ་ functioning thing གཅིག་ any singular phenomena |
|
ཡིན་པ་མི་སྲིད་པའི་ཤེས་བྱ། object of which being it is not possible (Perdue, Debate, p. 327) |
ཁྱོད་ཀྱི་ཡིན་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་བློའི་ཡུལ་དུ་བྱ་རུང་བ་ཡང་ཡིན་པའི་གཞི་མཐུན་པར་དམིགས་པ། those observed as a common locus of being (1) [phenomena] of which being them does not exist and (2) also being suitable as objects of awareness གཟུགས་ཤེས་གཉིས། the two—form and consciousness བུམ་པ་ཀ་གཉིས། the two—pot and pillar |
|
དགག་པ། negative phenomenon |
རང་འཛིན་རྟོག་པས་རང་གི་དགག་བྱ་དངས་སུ་བཅད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ། an object realized by the conceptual consciousness apprehending it in a manner of an explicit elimination of its object of negation རྟག་པ་མ་ཡིན་པ། non-permanent phenomenon བུམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པ། opposite from not being pot |
|
སྒྲུབ་པ། positive phenomenon |
རང་འཛིན་རྟོག་པས་རང་གི་དགག་བྱ་དངོས་སུ་བཅད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས། a phenomenon that is not an object realized by the conceptual consciousness apprehending it in the manner of an explicit elimination of its object of negation བུམ་པ་ pot |
|
དགེ་བ། virtue |
ལུང་དུ་བསྟན་པ་གང་ཞིག་རན་འབྲས་རྣམ་སྨིན་བདེ་བ་འབྱེད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་སུ་གནས་པ། that which is indicated in scripture and abides as a type that issues forth happiness as its fruitional effect ཚུལ་ཁྲིམས་ ethics |
|
མི་དགེ་བ། non-virtue |
ལུང་དུ་བསྟན་པ་གང་ཞིག་རང་འབྲས་རྣམ་སྨིན་སྡུག་བསྔལ་འབྱིན་བྱེད་ཀྱི་རིགས་སུ་གནས་པ། that which is indicated in scripture and abides as a type that issues forth suffering as its fruitional effect སྲིག་གཅོད་པ་ killing |
|
ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ། neutral (not indicated in scripture) |
དགེ་མི་དགེ་གང་དུ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ། that which was not indicated in scripture as either virtuous or non-virtuous |
|
བ་ལང། བ་གླང་། ox |
ནོག་སོགས་འདུས་པའི་གོང་བུ། a mass that includes a hump and so forth |
|
ལྗོན་ཤིང་། tree |
ཡལ་ག་ལོ་འདབ་དང་ལྡན་པ། that which has branches and leaves |
|
བུམ་པ། pot |
ལྟོ་ལྡིར་ཞབས་ཞུམ་ཆུ་སྐྱོར་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པ། a bulbous flat-bottom phenomenon able to perform the function of holding water |